W tym roku Kongres Zdrowia Psychicznego planowany jest na 7 czerwca 2021 r. (poniedziałek) w godz. 9-17 w Amfiteatrze Wolskiego Centrum Kultury w Parku Sowińskiego w Warszawie. Odbędzie się pod tytułem „Od instytucji do środowiska – dostępność i szacunek”  Hasłem promującym jest „Zdrowie psychiczne ma znaczenie  oraz hasztag  #ZdrowiePsychiczneMaZnaczenie

Jego dwa główne tematy, to reforma psychiatrii dorosłych i reforma psychiatrii dzieci i młodzieży. Będzie towarzyszyło mu sympozjum satelitarne poświęcone psychospołecznym uwarunkowaniom środowiska pracy z celem wypracowania rekomendacji w zakresie zdrowia psychicznego w miejscu pracy. Podczas panelu wypowiadać się bedą również reprezentacji Pomorskiej Koalicji na Rzecz Zdrowia Psychicznego- Piotr Harhaj oraz Pola Wróbel, Kornelia Białek, Wiktoria Kraszewska. Patronem sympozjum jest Komitet Dialogu Społecznego Krajowej Izby Gospodarczej. Będę towarzyszyły mu również liczne webinaria. Ze względu na sytuację związaną z COVID-19 kongres będzie miał formę hybrydową, staramy się, aby mógł być transmitowany na żywo.

Kongres odbędzie się zgodnie z obowiązującym w dniu 7 czerwca br. reżimem sanitarnym, w ograniczonej ilości osób. Tradycyjnie po wydarzeniu planujemy „Marsz Żółtej Wstążki”, udamy się do Ministerstwa Zdrowia. Dopuszczamy możliwość odwołania stacjonarnych wydarzeń, wówczas odbędą się one wyłącznie online.

Organizatorami III edycji Kongresu są:

Organizator główny: Fundacja eFkropka oraz Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej z siedzibą w Krakowie, Fundacja Rozwoju Społecznego „Leonardo” z siedzibą w Krakowie, Szpital Wolski – Wolskie Centrum Zdrowia Psychicznego w Warszawie i Lubelskie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego z siedzibą w Lublinie.

W ramach pierwszej części spotkania prelegenci opowiedzą, co już się udało zmienić w ramach transformacji leczenia psychiatrycznego dzięki pilotażowi Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego a co jest jeszcze przed nami. To za sprawą pilotażu w Polsce powstało już 33 Centrów Zdrowia Psychicznego, obejmujących opieką ok 12 procent mieszkańców Polski.

Reforma psychiatrii dzieci i młodzieży, której będzie poświęcona druga część Kongresu Zdrowia Psychicznego, rozpoczęła się w zeszłym roku od utworzenia ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej w ramach I poziomu referencyjnego nowego systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Miejsca te zatrudniają psychologów, psychoterapeutów i terapeutów środowiskowych. Mogą zgłaszać się do nich rodzice dzieci oraz młodzież (osoby poniżej 18 r.ż. muszą posiadać zgodę opiekuna prawnego na korzystanie ze świadczeń) w przypadku występowania niepokojących objawów związanych z problemami psychicznymi. Można tu skorzystać z porady psychologicznej, psychoterapii indywidualnej, rodzinnej lub grupowej, sesji wsparcia psychospołecznego, wizyty u specjalisty ale też porady domowej lub środowiskowej. W przyszłości praca ośrodków ma być oparta na pracy środowiskowej – współpracy z rodziną pacjenta oraz jego środowiskiem szkolnym. Umowy na udzielanie świadczeń podpisało 138 ośrodków, z czego 120 rozpoczęło działalność i udziela pomocy zgłaszającym się pacjentom i ich rodzinom.

Trochę historii:

Kongres Zdrowia Psychicznego to duże spotkanie osób na rożne sposoby związanych z psychiatrią – ludzi doświadczonych kryzysem psychicznym, ich bliskich, lekarzy psychiatrów, psychologów, psychoterapeutów, pielęgniarek psychiatrycznych, asystentów zdrowienia, osób działających w fundacjach, stowarzyszeniach i innych organizacjach na rzecz ludzi, którzy przeżywają lub przeżyli załamanie zdrowia psychicznego. Uczestniczą w nim także pracownicy pomocy społecznej, przedstawiciele nauki, kultury i polityki, sojusznicy i przyjaciele ożywieni ideą przełamywania uprzedzeń wobec osób w kryzysach psychicznych.

Spotkanie odbywa się co dwa lata i ma służyć wymianie informacji, doświadczeń, refleksji, pomysłów, której celem jest dążenie do budowania jak najbardziej przyjaznej, dostępnej i różnorodnej opieki psychiatrycznej i terapeutycznej w Polsce. „Przypomnieniu, że zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, którego ochrona należy do obowiązków państwa, o tym, że przemyślana troska o zdrowie psychiczne buduje kapitał osób, rodzin i społeczeństwa, że przyjazny, sprawny system pomocy i wsparcia w kryzysach zdrowia psychicznego przeciwdziała tragediom indywidualnym i rodzinnym oraz wielkim stratom społecznym” – jak czytamy w opisie pierwszego Kongresu Zdrowia Psychicznego, który odbył się 8 maja 2017 roku.

Na kongres przyjeżdżają ludzie z całej Polski. Występują na nim obok siebie specjaliści i eksperci przez doświadczenie czyli ludzie, którzy przeszli przez kryzys psychiczny. W programie nazwiskom prelegentów nie towarzyszą tytuły naukowe tak, żeby podkreślić, że każdy głos jest tak samo istotny, bez względu na to czy jest głosem profesora, doktora, magistra czy osoby, która nie ma wyższego wykształcenia. Specjaliści opowiadali na poprzednich kongresach o zaletach psychoterapii, zapobieganiu samobójstwom, centrach zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, o tym, dlaczego szpitalne leczenie psychiatryczne należy lokalizować przede wszystkim w szpitalach ogólnych, o wyzwaniach stojących przed pielęgniarkami psychiatrycznymi. Eksperci przez doświadczenie dzielili się swoimi historiami chorowania i zdrowienia i tym, w jaki sposób pomagają ludziom trwającym w kryzysie i ich bliskim. Mówili o tym jak wygląda pobyt w szpitalu z perspektywy pacjenta, o konieczności dostępu do psychoterapii, o tym, jak mieć wpływ na swoje leczenie.

Inicjatorami Kongresu Zdrowia Psychicznego są prof. Jacek Wciórka, prof. Andrzej Cechnicki i dr Marek Balicki

Centra Zdrowia Psychicznego:

To za sprawą pilotażu, który został uruchomiony po I Kongresie Zdrowia Psychicznego, w Polsce powstało już 33 Centrów Zdrowia Psychicznego, obejmujących opieką ok 12 procent mieszkańców Polski.

Proponują bez skierowań i bez kolejek indywidualne formy pomocy psychologicznej, terapeutycznej, psychiatrycznej w zależności od potrzeb realizowane w poradni, w domu, oddziale dziennym lub szpitalnym. Osoba potrzebująca wsparcia psychiatrycznego i terapeutycznego dostaje darmową pomoc natychmiast. W Punkcie Zgłoszeniowo Koordynacyjnym, czynnym w każdy dzień powszedni od godz. 8 do 18 a w Koszalinie do godz. 20, na potrzebujących pomocy czeka specjalista, zwykle psycholog lub psychoterapeuta. Na podstawie rozmowy z nim, ustalany jest wstępny plan leczenia. Jeśli przypadek osoby zgłaszającej się po wsparcie zostanie uznany za pilny, pomoc musi ruszyć nie później niż w ciągu 72 godzin a często rusza natychmiast, od razu dostaje się możliwość spotkania z lekarzem lub wizyta umawiana jest na następny dzień. Centra powstają po to, żeby zmienić system leczenia psychiatrycznego z opartego na izolacji w szpitalu na rzecz rozwijania leczenia środowiskowego – blisko domu, z różnymi formami wsparcia tak, żeby można je było jak najlepiej dostosować do potrzeb, włączającego w terapię otoczenie pacjenta. W centrach są dostępni nie tylko psychiatrzy i psychoterapeuci, ale także doradcy socjalni i zawodowi. W niektórych działają kluby, w których pacjenci mogą spędzać wolny czas, na Mokotowie są tematyczne grupy wsparcia – pracy z ciałem, sportowa i artystyczna. W leczeniu środowiskowym chodzi nie tylko o to, żeby opanować objawy choroby, ale także wesprzeć człowieka w zdrowieniu i pomagać mu zdrowie utrzymać. Centra starają się stworzyć pacjentowi jak najlepszą sieć wsparcia we współpracy z przychodniami i pracującymi w nich lekarzami pierwszego kontaktu, Domami Pomocy Społecznej, Urzędami Pracy, domami kultury. W centrach zdrowia psychicznego zatrudniani są asystenci zdrowienia, osoby po kryzysie i odpowiednim przeszkoleniu, pomagający pacjentom i ich bliskim. Więcej można o nich przeczytać na stronie czp.org.pl i na profilu na Facebooku Pilotaż Centrów Zdrowia Psychicznego.

Celem reformy jest stworzenie ogólnokrajowego, kompleksowego systemu zapewniającego wsparcie pacjentom niepełnoletnim doświadczającym zaburzeń psychicznych oraz ich rodzinom. Nowy model systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży składa się z trzech poziomów referencyjnych. Poza I poziomem referencyjnym, w ramach którego powstają ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej, jest jeszcze II poziom referencyjny z Centrami Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży z dostępną w nich pomocą psychiatryczną i oddziałem dziennym oraz III poziom referencyjny z Ośrodkami Wysokospecjalistycznej Całodobowej Opieki Psychiatrycznej.

Kongres zamyka „Marsz Żółtej Wstążki – Marsz o godność solidarności z osobami doświadczającymi kryzysu i ich bliskimi”. Ulicami Warszawy zanoszony jest w nim manifest zmian z prośbami o działania polityków, które mogą uczynić leczenie psychiatryczne bardziej przyjaznym i dostępnym. Z biegiem czasu w tym marszu uczestniczy coraz więcej ludzi. Coraz więcej osób po kryzysie, decyduje się pokazać swoje twarze, co jest ogromnym sukcesem kongresu i marszu.

Od czasu pierwszej edycji kongresu, wiele rzeczy udało się już zrobić. Wystarczy przypomnieć cel jego zorganizowania: „Organizacja Kongresu została podjęta ze względu na dramatyczny stan psychiatrycznej opieki zdrowotnej w Polsce oraz ciągłe odkładanie realizacji jej niezbędnej i systemowej reformy, poprzez wdrożenie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Chorzy leczą się w warunkach uwłaczających godności, a w wielu miejscach Polski właściwa pomoc jest praktycznie niedostępna. Poprzez pokazanie determinacji wielu środowisk chcemy mieć wpływ na reformę polskiej opieki psychiatrycznej”. Misją pierwszego kongresu były:

– Promocja zdrowia psychicznego – zabieganie o profilaktykę zdrowia

– Zabieganie o reformę leczenia – promocja Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego

– Rozwój współpracy humanistyki z psychiatrią, w kontekście zdrowia psychicznego

– Zapobieganie stygmatyzacji osób leczących się psychiatrycznie

– Podzielenie się doświadczeniem ruchów samopomocowych, umocnienie ich – przygotowanie i prezentacja kontaktów środowiskowych.

Teraz ważne jest to, żeby zmiany były kontynuowane. Dlaczego? W petycji pacjentów o centrum w każdym powiecie, czytamy: „Ponieważ każdemu obywatelowi, każdemu z nas należy się godna, łatwo dostępna, bliska domu, włączająca w terapię bliskich, podążającą formami pomocy za dynamiką kryzysu, opieka psychiatryczna. Taką właśnie opiekę, opartą na zasadach psychiatrii środowiskowej oferują Centra Zdrowia Psychicznego. Opieka środowiskowa może sprawić, że będziemy mogli uniknąć często traumatycznego pobytu w szpitalu lub sprawić, że hospitalizacja będzie jak najkrótsza. (…) Leczenie środowiskowe pozwala zachować rytm życia. Przy takim wsparciu można pracować, uczyć się, realizować swoje pasje, kochać i bawić się. Dzięki takiemu leczeniu jest ogromna szansa utrzymać nas w staraniach o wspólne dobro, bez skazywania na lądowanie na rentach, utrwalanie w chorowaniu. Praca, nauka i rodzina mają ogromną terapeutyczną moc. Do tego jeżeli pracujemy, nie tworzymy ogromnych kosztów, jakim jest korzystanie z rent. Płacimy podatki, jesteśmy przydatni. Nie czujemy się obciążeniem dla państwa”.

W środowiskowym podejściu do leczenia dużo się mówi o terapeutycznej roli pracy. Dobrze więc, że to jej będzie poświęcona jedna z części satelitarnych spotkania. Praca pozwala spełniać się, czuć się potrzebnym, budować poczucie własnej wartości, skupić się na zadaniach, daje niezależność finansową. Praca, chęć powrotu do niej może być motywacją do leczenia Poza tym osoby po kryzysie to często świetni fachowcy. Szkoda gubić ich potencjał. Osoba po kryzysie wnosi do firmy nie tylko swoje umiejętności ale też ogromną wrażliwość, która przydaje się we wszystkim, co się robi. Taki człowiek jest świadomy tego, jak zadbać nie tylko o siebie ale i o swoje otoczenie. O tym, jak cenna jest praca, świadczy przykład krakowskiego Pensjonatu u Pana Cogito, gdzie większość pracowników to ludzie z doświadczeniem psychozy. Od kiedy są tam zatrudnieni, nie wracają do szpitala.

Więcej informacji na temat tegorocznego wydarzenia znajdą Państwo na wydarzeniu na facebook’u: https://www.facebook.com/events/1001077550420486 oraz na stronie kongresu: https://kongreszp.org.pl/